Έφτασε τ΄ Αϊ-Λιος Με το έτσι και με τ΄ αλλιώς ...

Έφτασε τ΄ Αϊ-Λιος Με το έτσι και με τ΄ αλλιώς φτάσαμε στ΄ Αϊ-Λιος. Με πυρκαγιές και καύσωνες μέσιασε ο Ιούλης, μέσιασε και το καλοκαίρι. «Ήρθε τ΄ Αϊ Λιος και γυρίζει ο καιρός αλλιώς», δηλαδή παίρνει προς το φθινοπωριάτικο. Έτσι λέγανε οι παλιότεροι, με το παλιό βέβαια ημερολόγιο.

 Αϊ Λιας, ο εξωχίτης άγιος με τα πολλά ξωκλήσια του αλλά και τα πολλά χρονιάρικα πανηγύρια του. 

Ο ασκητής των βουνών κι ο απαρνητής της θάλασσας. 

Ο σημαντικός αυτός προφήτης της Παλαιάς Διαθήκης και άγιος του Χριστιανισμού ταυτίστηκε με τον ήλιο, με τον οποίο έχει ηχητική ομοιότητα στο όνομα, Έχει το προβάδισμα από όλους τους αγίους.

 Όπου ραχούλα και κορφοβούνι, όπου υψωμένο χωματόβουνο στον κάμπο στήνεται κι από ένα εκκλησάκι στη χάρη του. 

 Ο λόγος που οι εκκλησίες του είναι χτισμένες στο βουνό σχετίζεται με τη λαϊκή παράδοση που αναφέρει ότι ο Αϊ-Λιας ήταν ναύτης που η θάλασσα προσπάθησε πολλές φορές να τον πνίξει και όταν βαρέθηκε τα ταξίδια, αποφάσισε να βρει ένα μέρος που να μην ξέρουν τι είναι θάλασσα και καράβι. 

Έτσι, σύμφωνα με την παράδοση, πήρε ένα κουπί στον ώμο και τράβηξε για τη στεριά και όποιον συναντούσε τον ρωτούσε τι είναι αυτό που κρατάει στα χέρια του και όσο του απαντούσαν «κουπί», τραβούσε ψηλότερα. 

Όταν κάποτε έφτασε σε ένα ψηλό βουνό συνάντησε έναν τσοπάνη και τον ρώτησε τι ήταν αυτό που βαστούσε. 

Ο τσοπάνης το κοίταξε καλά καλά και ύστερα του είπε «ξύλο είναι». 

Ο Αϊ-Λιας γέλασε ικανοποιημένος και έμεινε από τότε κοντά στους ανθρώπους των βουνών. 

 Στις ραχούλες και στις βουνοκορφές λοιπόν τον θέλει τον Αϊ-Λια ο λαός, για να μπορεί να καραουλίζει, από ψηλά, ολόγυρα, σαν ακούραστος βιγλάτορας και να προσέχει τα χωριά σαν φύλακας προστάτης. 

Και τον έβαλε εκεί ψηλά γιατί ίσως πιστεύει ότι από κάποιο ψήλωμα ξέκοψε κάποτε από τη γη και τράβηξε για τον ουράνιο κόσμο. 

 Γι΄ αυτό και οι ορειβάτες τον έχουν για προστάτη τους κι άναβαν κάποτε φωτιές στα ψηλώματα για να τιμήσουν τη μνήμη του. 

 Τον πιστεύουν για θαυματουργό ακόμα κι οι αλλόθρησκοι κι αλλόπιστοι. 

Λέει η παράδοση πως και μια Μπέηνα, προσευχήθηκε σ΄αυτόν για το άρρωστο παιδί της. Έγινε καλά κι αυτή τον τίμησε στεριώνοντας ένα εκκλησάκι στο βουνό. 

Από τότε έμεινε εκείνο το γνωστό: «Καλή αντάμωση στον Αϊ Λια της Μπέηνας». Τον παλιό καιρό όσοι είχαν αμπέλια τα επισκέφτονταν για να δουν αν ωρίμασαν οι ρώγες των σταφυλιών. 

Μάζευαν λίγα παρδαλά σταφύλια, τα έβαζαν στο μαντίλι και τα πήγαιναν σπίτι να καλοσκαιρίσουν οι σπιτικοί λέγοντας: «Τ΄ Αϊ Λιος με το μαντίλι, του Σωτήρος με το κοφίνι!». 

Στη φωτ. ο Αϊ Λιας του Παλαιοχωρίου Τυμφρηστού. 

Ο πιο παλιός, ίσως, Αϊ-Λιας στον τόπο μας. Χτίστηκε στα βυζαντινά χρόνια ως καθολικό μοναστηριού που σταμάτησε τη λειτουργία του στα χρόνια του Όθωνα. 

Τα τελευταία χρόνια ανακαινίστηκε και το 2022 επανασυστάθηκε η Ιερά Μονή και λειτουργεί ως γυναικεία Μονή.

Από τη σελίδα του κ.Βασίλη Κανέλλου