Ελάτε στην παρέα μας !

Κυριακή 24 Μαρτίου 2019

Η Μάχη της Τατάρνας

Στην Τατάρνα «Πνιγμένο» στα βαθιά νερά της τεχνητής λίμνης των Κρεμαστών από τα μέσα της δεκαετίας του ’60 είναι το ιστορικό Γεφύρι της Τατάρνας το οποίο βρίσκονταν πλησίον του ομώνυμου Μοναστηριού για το οποίο θα κάνουμε λόγο, αφηγούμενοι συγχρόνως και την περίφημη «Μάχη της Τατάρνας» που έλαβε χώρα στις 22 Μαρτίου 1821. 
Η σπουδαία αυτή μάχη, με επικεφαλής τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, αποτέλεσε την πρώτη νικηφόρα ένοπλη συμπλοκή σε ολόκληρη τη Ρούμελη από τους εξεγερμένους ραγιάδες εναντίον της οθωμανικής κυριαρχίας, μόλις τρεις ημέρες πριν τον «επίσημο» μεγάλο ξεσηκωμό......


 Η περίφημη μάχη της Τατάρνας 
Εδώ, λοιπόν, πλησίον του μοναστηριού, στη γέφυρα της Τατάρνας, γράφτηκε μια πολύ σημαντική σελίδα του ξεσηκωμού του 1821. 
Η Ευρυτανία και τα Άγραφα αποτελούσαν, όπως έχουμε ξαναπεί, επαναστατική έπαλξη! 
Το δύσβατο του εδάφους, η λεύτερη ψυχοσύνθεση των κατοίκων, η επαναστατική παράδοση από τα χρόνια των Κατσαντωναίων και οι γενικότερες συνθήκες που είχαν διαμορφωθεί, καθιστούσαν τον τόπο ιδανικό για εξεγέρσεις. 
Βρισκόμαστε στις αρχές του 1821. 
Στη Λευκάδα, στο σπίτι του Φιλικού ποιητή Ιωάννη Ζαμπέλιου, συναντώνται ορισμένοι Ρουμελιώτες καπεταναίοι (οι παλιοί Κατσαντωναίοι, Καραϊσκάκης και Τσιόγκας, επίσης οι Βαρνακιώτης, Μακρής, Πανουργιάς, Ανδρούτσος, Βελής κ.α) καθώς και κάποιοι εκπρόσωποι Υδραίων και Πελοποννήσιων (Τομπάζης, Μαυρομιχάλης) οι οποίοι συσκέπτονται όλοι μαζί για να αναλάβουν συγκεκριμένα καθήκοντα ο καθένας ενόψει της επικείμενης Επανάστασης. 
 Εκεί παρευρίσκεται και ο 31χρονος Οδυσσέας Ανδρούτσος, φλογερός επαναστάτης, ψημένος από μικρός στην τέχνη του πολέμου. 

Γεννημένος στην Ιθάκη ήταν γιος του παλιού δολοφονημένου οπλαρχηγού Ανδρέα Βερούση από τις Λιβανάτες Φθιώτιδας (το πραγματικό του όνομα ήταν Βερούσης αλλά του δόθηκε το προσωνύμιο Ανδρούτσος εξαιτίας της δύναμης και της ανδρείας που τον διέκρινε). 
Ο Οδυσσέας φέρονταν να έχει Αρβανίτικη καταγωγή, αλλά υπήρχε και μία ασαφής πληροφορία και για Βενετσιάνικη (Andruzzo). Σίγουρα ήξερε να μιλά ξένες γλώσσες! 
Εκπαιδεύτηκε, όπως πολλοί άλλοι επαναστάτες, στη στρατιωτική ακαδημία του Αλή Πασά στα Γιάννινα και αργότερα, το 1818, μυήθηκε και στη Φιλική εταιρία. 
Στη Λευκάδα συμφωνείται η κατανομή των ρόλων. 
Ο Οδυσσέας θα αναλάβει τον ξεσηκωμό της Ανατολικής Στερεάς, με κύριο καθήκον να εμποδίσει την κάθοδο των Τούρκων στο Μωριά.
 Ένα τρικούβερτο γλέντι επισφραγίζει τις αποφάσεις των καπεταναίων! 
Κατόπιν τούτων, ο Ανδρούτσος, αφού πρώτα προφυλάσσει την οικογένειά του στους Παξούς, μπαίνει μεταμφιεσμένος μέσα σε ένα μικρό πλεούμενο και περνάει αρχικά στην Πάτρα όπου συναντιέται με το Ρώσο πρόξενο, Φιλικούς και επαναστάτες. 
Στη συνέχεια κατευθύνεται στο Βάλτο/Λεπενού όπου και θα ανταμωθεί με τους Τσιόγκα, Βαρνακιώτη, Ίσκο, τους οποίους και προτρέπει να ξεκινήσουν αμέσως την εξέγερση. 
Οι τελευταίοι συνιστούν κάποια μικρή υπομονή καθώς θεωρούν ότι δεν είναι η πιο κατάλληλη στιγμή και πως προέχει μία καλύτερη οργάνωση, μιας και οι Τούρκοι υποψιασμένοι έχουν πιάσει την περιοχή και ενδέχεται ο άμαχος πληθυσμός να κινδυνεύσει με σκληρά αντίποινα. 
Ο Ανδρούτσος διαφωνεί μαζί τους και χολωμένος συγκεντρώνει λίγους ένοπλους και ξεκινά για το γνώριμο μοναστήρι της Τατάρνας. 
Στις 21 Μαρτίου 1821 καταλύει εκεί. 
Από την Τατάρνα ο Οδυσσέας θα γράψει και θα στείλει στο Γαλαξίδι μια επαναστατική διακήρυξη όπου μεταξύ άλλων αναφέρει καθαρά και ξάστερα: «Στ’ άρματα αδέρφια. Ή να ξεσκλαβωθούμε ή όλοι να πεθάνουμε»
Ο Ανδρούτσος είναι αποφασισμένος για όλα! 
 Ηγούμενος του μοναστηριού της Τατάρνας είναι ο «Κυπριανός» (Κώστας Σαξονίδης από τη Βούλπη της Ευρυτανίας), ένας 50άρης αψύς και μαχητικός άντρας, παλιός φίλος των Κατσαντωναίων και του Καραϊσκάκη. 
Αυτός πληροφορεί τον Οδυσσέα ότι την επόμενη μέρα θα περάσει από το γιοφύρι της Τατάρνας με κατεύθυνση το Μεσολόγγι μια εχθρική χρηματαποστολή με επικεφαλής τον σκληρό τουρκαρβανίτη Χασάνμπεη Γκέκα και πάνω από 60 διαλεχτούς ένοπλους συνοδούς. 
Ο Ανδρούτσος, δεν το πολυσκέφτεται, αποφασίζει αμέσως να χτυπήσει! 
Απώτερος στόχος του είναι να ξεκινήσουν άμεσα οι ένοπλες συγκρούσεις και έτσι να μπουν χωρίς δισταγμούς και οι υπόλοιποι καπεταναίοι στον αγώνα! 
Στο πλευρό του τάσσεται και ο ίδιος ο Κυπριανός με καμιά δεκαριά μαχητικούς οπλισμένους καλόγερους! 
 Tην επομένη, 22 Μαρτίου 1821, οι επαναστάτες στήνουν καρτέρι λίγο πριν την ανατολική μεριά του γιοφυριού, από την πλευρά της Ευρυτανίας, δίπλα στη Μαρδάχα. 
Καλυμμένοι και πανέτοιμοι, περιμένουν την κατάλληλη στιγμή. 
Όταν η εχθρική αποστολή διαβαίνει το στενό μονοπάτι, τότε οι ενεδρεύοντες «βάζουν» συντονισμένα και από παντού εναντίον τους. 
Ο Οδυσσέας με τους δικούς του και ο Κυπριανός με τους καλογέρους του, βαράνε όλοι μαζί στο ψαχνό. 
Οι Τούρκοι βρίσκονται ανάμεσα σε δύο πυρά και αιφνιδιάζονται. 
Επικρατεί πανικός! 
Αλαφιασμένοι προσπαθούν να ξεφύγουν και να αμυνθούν αλλά μάταια...
Αντιβουίζουν τα φαράγγια του Ασπροπόταμου από τις μπαταριές. Τα καριοφίλια ξερνούν τα θανατερά βόλια καταπάνω τους και οι αντίπαλοι σωριάζονται νεκροί κατά δεκάδες. 
Ακολουθεί γιουρούσι με γυμνά σπαθιά! 
Οι Τούρκοι μακελεύονται, με 25 νεκρούς και πολλούς τραυματίες. Ο ίδιος ο αρχηγός τους ο Χασάνμπεη Γκέκα πέφτει κι αυτός νεκρός! 
Από τους επαναστάτες δεν υπάρχουν απώλειες! 
Όσοι εκ των εχθρών απομένουν παραδίδονται και πέφτοντας στα γόνατα εκλιπαρούν τον Οδυσσέα Ανδρούτσο να τους χαρίσει τη ζωή. 
Αυτός αφού τους αφοπλίζει, τους αφήνει να φύγουν, προβαίνοντας προηγουμένως σε μία πράξη που όμοιά της δεν έχει ξανασυμβεί στα χρονικά του Αγώνα: Μαζί με την ελευθερία χαρίζει στους εχθρούς και τα χρήματα της αποστολής για να επιστραφούν στους πασάδες κατόχους τους!!! 
Με αυτό τον τρόπο ο Ανδρούτσος θα στείλει το μεγάλο περήφανο μήνυμα ότι ο Αγώνας γίνεται για τη χιλιάκριβη τη Λευτεριά και όχι για πλιάτσικο! 
Αυτό το γεγονός από μόνο του κατατάσσει τη μάχη της Τατάρνας στις πιο σημαντικές στιγμές της Εξέγερσης του 1821 με τεράστιο συμβολικό νόημα! 
 Μετά τη μάχη της Τατάρνας, η φωτιά της επανάστασης θα ανάψει για τα καλά στη Ρούμελη. 
Στις 8 Μάη 1821 ο Οδυσσέας θα δώσει την ξακουστή νικηφόρα μάχη στη Γραβιά, επικεφαλής 118 ανδρών κόντρα σε 8.000 του Ομέρ Βρυώνη, παρεμποδίζοντας προσωρινά την κάθοδό του στην εξεγερμένη Πελοπόννησο!!! 
Δύο μέρες μετά, στις 10 Μαϊου 1821, ο Κώστας Βελής (Κ. Στεργιόπουλος) θα κηρύξει επισήμως την επανάσταση στο Κεράσοβο Ευρυτανίας
Αυτός ήταν ο μεγάλος Οδυσσέας Ανδρούτσος, ο ανυπόμονος και ψυχωμένος μαχητής που αν και ανακηρύχθηκε Αρχιστράτηγος της Επανάστασης στην Ανατολική Στερεά, εντούτοις μετέπειτα -στα 1825- θα απογοητευθεί από τα καμώματα των κοτζαμπάσηδων, αλλά και των πολιτικών καλαμαράδων και αχρείων αρχόντων (Κωλέττηδες, Μαυροκορδάτοι κλπ) θα έρθει σε κόντρα μαζί τους και θα κατηγορηθεί για προδοσία του Αγώνα! 
Θα φυλακιστεί και τελικά θα δολοφονηθεί από το όργανο των αντιπάλων του, τον Γκούρα, άνθρωποι του οποίου θα βασανίσουν και τελικά θα στραγγαλίσουν μέσα στο κελί του τον Οδυσσέα!!!
Κατόπιν θα γκρεμίσουν το πτώμα του από την Ακρόπολη σκηνοθετώντας «ατύχημα» από δήθεν απόπειρα απόδρασής του!!!  

Όσο για το μοναστήρι της Τατάρνας, μετά τη μάχη θα καεί και πάλι για εκδίκηση, όπως προαναφέρθηκε. 
Ο ηγούμενος Κυπριανός θα ενταχθεί με 50 ένοπλους καλόγερους στο επαναστατικό κίνημα και θα πολεμήσει για χρόνια μαζί με τον Ανδρούτσο, το Βελή, τον Καραϊσκάκη και άλλους ακόμη οπλαρχηγούς. 
Με την απελευθέρωση θα επιστρέψει, με 12 μόνο καλογέρους που του απέμειναν, στην καμένη Τατάρνα και θα αποσυρθεί σε ένα από τα μετόχια της μονής, όπου στεγάζονταν οι μύλοι, στον Αϊ Γιώργη (που βρίσκεται και αυτό σήμερα στο βυθό της τεχνητής λίμνης) όπου και θα πεθάνει στα 1838. 
Μετά θάνατον θα παρασημοφορηθεί! 
 Χρειάστηκαν σχεδόν 150 χρόνια για να γιορταστεί για πρώτη φορά η μάχη της Τατάρνας, το 1973. 

Μια απλή μαρμάρινη πλάκα, τοποθετημένη από το Σύλλογο Τριποταμιτών σε ένα βράχο δίπλα στη γέφυρα, θυμίζει όσα οφείλουμε να μην ξεχνάμε... 

Πηγή : Αναδημοσίευση...ολόκληρο το κείμενο στη σελίδα  ΄΄ΕΥΡΥΤΑΝΑΣ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ ΄΄  


Δεν υπάρχουν σχόλια: