Χριστουγεννιάτικα έθιμα και παραδόσεις του χωριού και της περιοχής μας !!!

Από το ΄΄Μπαούλο΄΄ των Αναμνήσεων.........

1970,  Στη φωτογραφία οι :  Παναγιώτης Σκόνδρας , Χρήστος Φλώτσιος , Αθανάσιος Τριαντάφυλλος ... επί το έργο ...

Τα παλιά χρόνια στο χωριό μας, μία ήταν η παράδοση και το έθιμο που ξεχώριζε ,που έδινε ένα τόνο διαφορετικό, ΄΄γιορτινό΄΄στην  περίοδο των εορτών των Χριστουγέννων , ένα έθιμο που άφησε σε όλους εμάς που το ζήσαμε ευχάριστες αναμνήσεις….. ήταν φυσικά το σφάξιμο του γουρουνιού....(αλλιώς γουρνοχαρά). 

Oι παλαιότεροι έλεγαν πως το έθιμο καθιερώθηκε από πολύ παλιά για να θυμίζει στους Χριστιανούς , τη σφαγή των νηπίων από τον Ηρώδη..... ίσως ....όμως στην πορεία οι λόγοι συνδυάστηκαν μετά του ωφελίμου κι , έμεινε να κυριαρχεί ο Τελικός σκοπός και Προορισμός ....
Το γουρουνόπουλο το αγοράζαμε την άνοιξη , λίγο μετά το Πάσχα περίπου στις αρχές Μαΐου. Το ταΐζαμε με ζήλο όλη την υπόλοιπη περίοδο με χόρτα , βελανίδια ,ξινόγαλο...κι ότι περίσσευε από το τραπέζι μας .
Το αποτέλεσμα ήταν το βάρος κάθε ζώου να ξεπερνάει τα εκατό (100) κιλά κατά μέσο όρο...
Αρκετές μέρες πριν τα Χριστούγεννα συνεννοούμασταν ποιος θα βοηθήσει τον άλλο στο σφάξιμο , το γδάρσιμο κλπ. Η όλη εργασία ήταν αποκλειστική ευθύνη και προνόμιο των ανδρών. Στο ΄΄τελετουργικό΄΄ της ΄΄θυσίας ΄΄ αυτής, ο ΄΄σφάχτης΄΄ ήταν όλα τα λεφτά , έπρεπε να επιδείξει ικανότητες ώστε να σφάξει και να καθαρίσει το ζώο χωρίς να προκύψουν προβλήματα .

Στο χωριό μας, μάστορες και τεχνίτες άριστοι, θεωρούνταν, ο Δημοσθένης Μαυρογόνατος , ο Παναγιώτης Σκόνδρας ,ο Χρήστος Ξυραφάκης , ο Χρήστος Φλώτσιος κι άλλοι . Αφού η διαδικασία  είχε αίσιο τέλος, το χοιρινό κρεμόταν σε τσιγκέλια στην αποθήκη του σπιτιού για να στεγνώσει . 

Οι θερμοκρασίες της εποχής ήταν τέτοιες που επέτρεπαν τη συντήρηση του κρέατος εκτός ψυγείου επί μακρόν , φυσικά οι τεχνικές, η εμπειρία και η γνώση που αποκτήθηκε με το πέρασμα των χρόνων οδήγησε σε τρόπους συντήρησης που άγγιζαν το τέλειο.
Καλύτερο, θεωρούνταν το σφάγιο  που είχε το περισσότερο λίπος ,όποιος το κατάφερνε,  καμάρωνε λέγοντας στους υπόλοιπους πόσους κάδους λίπους εξασφάλισε !
Από το χοιρινό άμεσα , χρησιμοποιούνταν τα εντόσθια που τηγανίζονταν για να αποτελέσουν τον πρώτο μεζέ και τα έντερα με τα οποία γίνονταν τα λουκάνικα.
Επίσης άμεσα κόβονταν τα απαραίτητα κομμάτια για τις σούβλες (κοντοσούβλι, σουβλιμάς ) της ημέρας των Χριστουγέννων.

Πρόχειρες σούβλες που στήνονταν στο τζάκι, ψήνονταν και καταναλώνονταν αμέσως, η δόση ανανεώνονταν κατά βούληση , κρέας υπήρχε άφθονο! Αρκετό ήταν επίσης το κρασί και το τσίπουρο  , οι μέρες το απαιτούσαν και οι κάτοικοι, δε χαλούσαν το έθιμο.......
Όμως μετά από μια μακρά περίοδο νηστείας δεν ήταν και λίγα τα προβλήματα που προκαλούνταν στο στομάχι και οι παρενέργειές τους
Τις επόμενες μέρες κι αφού το κρέας, κατά την εκτίμηση του εμπειρότερου... είχε στεγνώσει ικανοποιητικά ,ξεχωρίζονταν τα κομμάτια λίπους από το κρέας .

Τα κομμάτια λίπους βράζονταν σε καζάνια και σαν έλιωναν δημιουργούνταν μια υγρή ,καυτή μάζα λίπους που ρίχνονταν σε κατάλληλους κάδους , μόλις κρύωνε στερεοποιούνταν. 

Το λίπος αυτό το χρησιμοποιούσαν (ελλείψει ελαιολάδου) στο μαγείρεμα των περισσότερων φαγητών.
Επίσης το άλειφαν σε φέτες ψωμιού και με την προσθήκη ζάχαρης γίνονταν μια λαχταριστή λιχουδιά!
Αυτό που απέμεινε δηλαδή τα μικρά τραγανιστά κομμάτια λίπους με λίγο έως καθόλου κρέας ήταν οι λεγόμενες>΄΄τσιγαρίδες΄΄
. Μεζές που τρώγονταν ως έχει, ή έμπαινε ως πρόσθετο στον τραχανά και σε πίτες . Φυσικά στις μέρες μας που κυριαρχεί η κρεατοφαγία ,οι χοληστερίνες ,τα τριγλυκερίδια κλπ. ο μεζές δεν ενδείκνυται, εκείνες όμως τις εποχές… η κατανάλωση κρέατος περιορίζονταν σε γιορτές ή σε ειδικές περιπτώσεις (γάμοι , πανηγύρια, άντε και καμιά Κυριακή ) οπότε το συμπλήρωμα αυτό , ήταν ιδανικό για την απαραίτητη δόση ενέργειας στις παγωμένες μέρες του χειμώνα ...

Το υπόλοιπο κρέας συνήθως καταναλώνονταν σχετικά γρήγορα , όχι όλο όμως , ότι έμεινε είτε καπνίζονταν , είτε παστώνονταν για να καταναλωθεί αργότερα ...

Ένα δώρο ΄΄ σημαντικό΄΄που εισπράτταμε τα παιδιά τις μέρες αυτές ήταν η ΄΄φούσκα ΄΄ . 

Τι ήταν η φούσκα ; 

Ήταν η ουροδόχος κύστη του ζώου(η κατρίστρα , όπως λέγαμε ) , που αφού την καθαρίζαμε , τη φουσκώναμε για να παίξουμε . Συνήθως τη δικαιούνταν κάποιο από τα παιδιά που γιόρταζε τις μέρες αυτές ή το παιδί που κατά τη βούληση των γονέων του ήταν ΄΄καλό΄΄ όλη τη χρονιά και βοηθούσε στις δουλειές του σπιτιού !

Έθιμα της Ιτέας και της Ευρυτανίας !

Καλά Χριστούγεννα σε όλους σας , υγεία και ευτυχία!